Zorgen elektrische wagens voor een duurzaam herstel van onze economie?

Over de toekomst van elektrisch rijden denken we hoofdzakelijk in prognoses, curves en verwachtingen. Wanneer de elektrische wagen écht doorbreekt, is moeilijk te voorspellen, omdat tal van factoren meespelen: de dalende – maar nog steeds bovengemiddelde – kostprijs van een elektrische wagen of plug-inhybride, het rijbereik, de mogelijkheid tot herladen. Of zoals Klaus Frölich, de Duitse onderzoeksdirecteur bij constructeur BMW, het onlangs verwoordde: “Pas als mensen de voordelen van elektrische auto’s ervaren, zullen ze de nieuwe technologie écht omarmen.”

Toch gloort er hoop. Als we de laatste cijfers van het Amerikaanse onderzoeksbureau Bloomberg mogen geloven, zitten we tegen 2030 op een kantelpunt. In dat jaar zou Europa bijna 35 miljoen elektrische wagens tellen, goed voor een aandeel van 12 procent van de automarkt. Tegen 2040 zou dat cijfer zelfs richting 130 miljoen stijgen. Het is moeilijk om ons dat scenario in te beelden. Chris Peeters, CEO van Elia Group, beaamt dat. Volgens hem zijn de cijfers typerend voor een technologie die het potentieel heeft om disruptief te zijn, maar “de consument zal pas massaal voor de elektrische wagen kiezen als er geen barrières meer zijn”.

Peeters: “Ik vergelijk het graag met de introductie van de iPhone in 2007. Niemand had toen kunnen voorspellen welke hoge vlucht die technologie zou nemen. Waar de elektrische auto nu nog een nicheproduct is voor rijke zakenlui en early adopters, kan het snel evolueren naar een massamarkt. Dat de batterij voor een elektrische wagen goedkoper wordt, is echter niet voldoende om die evolutie te versnellen.”

Wat is er nog meer nodig? Wat willen jullie bereiken door met autoconstructeurs te gaan samenwerken?

“We hebben elk een stukje van de puzzel in handen. Duurzame elektrificatie van transport kan alleen in combinatie met een betrouwbaar en duurzaam energiesysteem. Samenwerken is dus de boodschap. Als netbeheerder kunnen we de Europese autosector helpen om naar het bredere plaatje te kijken. De opkomst van de elektrische wagen past binnen een groene toekomst voor Europa met steeds meer hernieuwbare energieproductie uit wind en zon die constant varieert. De elektrische wagen is eigenlijk een batterij op wielen die in het elektriciteitssysteem van de toekomst een cruciale rol zal hebben om op een flexibele manier het evenwicht tussen vraag en aanbod te bewaren. Dankzij nieuwe technologie zal het mogelijk zijn om het laadmoment aan te passen aan de noden van het elektriciteitsnet. Zo vermijd je dat iedereen zijn wagen oplaadt tijdens de avondpiek en het net overbelast raakt.”

“Tegelijk willen we met de industrie samenwerken aan een betere consumentenbeleving door tal van diensten aan te bieden. Dat gaat over betere laadinfrastructuur maar ook over connectie met de digitale wereld, waarbij de auto deel gaat uitmaken van een groter geheel en bijvoorbeeld ingeschakeld kan worden in het energiebeheer van ons huis.”

“We kiezen bewust voor overleg met de autosector omdat mobiliteit de sector bij uitstek is die op korte termijn een grote impact kan hebben op de klimaatneutrale samenleving waar we naar streven. Het vergt bijvoorbeeld decennia om een significant aantal huizen energie-efficiënter te maken. De cyclus in een wagenpark daarentegen is veel korter. Liefst een kwart van de CO₂-uitstoot in Europa komt van de transportsector. Om dat te veranderen, is de elektrificatie van mobiliteit de ideale hefboom.”

Opladen op de parking

Hoe kan de elektrische auto bijdragen tot een efficiënter energiesysteem?

“Elektrische voertuigen staan 90 procent van de tijd stil. We kunnen dus zeer flexibel zijn met de oplaadtijden. In een ideaal toekomstscenario staat je auto op de parking van het werk op te laden, om ’s avonds op je eigen oprit energie te voorzien voor je huishouden. Je kan de energiekosten met 30 procent verlagen door je auto op te laden op het moment dat de energieprijs het laagst is. Tegelijk kan je je wagen gebruiken om energie aan het net te leveren wanneer de prijzen hoog zijn.”

“Zo’n scenario komt er enkel als we consumenten ervan kunnen overtuigen dat een elektrische wagen een prijsvoordeel inhoudt. Ze moeten een prijsindicatie krijgen, zodat het duidelijk is dat opladen buiten de piekuren goedkoper is omdat er dan meer elektriciteit beschikbaar is. Die eindoplossing zal Elia noch de autosector alleen kunnen uitwerken, maar we willen er wel voor zorgen dat we technisch klaar zijn voor zulke diensten.”

Binnen het Internet of Energy-project gaan we testen hoe we de mogelijkheden van de digitale meter kunnen omzetten in klantgerichte producten voor elektrische mobiliteit.

U dringt erop aan om mobiliteit versneld elektrisch te maken. Is het mogelijk om snel te schakelen?

“Nu de prijs van een wagen blijft dalen, kan het snel gaan. We zien ook dat elektrische mobiliteit een prominente plaats krijgt in het post-coronaherstelplan van sommige landen. Als we het comfort kunnen verbeteren, zal elektrisch de eerste keuze worden. Alleen moeten we samen werk maken van die succesvolle klantervaring. Een chauffeur moet in zijn elektrische voertuig stappen en zich over herladen geen zorgen maken. Als het technische plaatje klopt, zullen er diensten op de markt komen die chauffeurs daarbij helpen, in de vorm van apps bijvoorbeeld. Om de elektrische wagen echter op een prijsgerichte manier te koppelen aan hernieuwbare energie – laden wanneer hernieuwbare energie beschikbaar en goedkoop is én de auto gebruiken als batterij – moeten we werk maken van meer digitalisering en het delen van data. Die oefening maken we sinds vorig jaar in het Internet of Energy-project (IO.E).”

Digitale meter

Test Elia het potentieel van elektrisch rijden ook in de praktijk uit?

“In het kader van IO.E willen we de mogelijkheden rond elektrisch rijden binnenkort uittesten. Via IO.E hertekenen we het klassieke energiesysteem naar een systeem dat op hernieuwbare energie draait. De spil van het nieuwe energiesysteem is de digitale meter, die per kwartier kan meten en burgers ook per kwartier een prijsindicatie kan geven. Voorlopig lag de focus van IO.E op smart grids en energie-efficiëntie in gebouwen. Het is onze bedoeling om zo snel mogelijk met onze partners ook in de praktijk te testen hoe we de mogelijkheden van de digitale meter kunnen omzetten in klantgerichte producten voor elektrische mobiliteit. Daarnaast hebben we een eerste vehicle-to-grid-project uitgevoerd. We willen de technische mogelijkheden testen van autobatterijen die hun elektriciteit bij schaarste terugsturen naar het net.”

Het project rond de autosector werd opgestart voor de coronacrisis. In welke mate heeft de crisis een invloed op het verdere verloop ervan?

“Ons verhaal past in een toekomstvisie die onze economie nieuwe impulsen kan geven. Elektrische mobiliteit is een belangrijke katalysator om zowel de energie- als de autosector versneld te verduurzamen. Overheden onderzoeken op dit moment in welke sectoren ze kunnen investeren met de zekerheid dat het geïnvesteerde geld zal renderen. Elektrisch vervoer is een belangrijke kandidaat. Investeren in elektrische wagens resulteert in goedkopere mobiliteit met een lagere klimaatimpact. Als de overheid de fiscale lasten verschuift naar fossiele brandstoffen, kan het die evolutie nog versnellen, met jobcreatie en klimaatvoordeel als gevolg. Als herstelmechanisme om uit de lockdown te komen kan dat tellen.”