Toegegeven: Boussemaere koos een boeiende timing. De klimaatakkoorden van Parijs vragen duidelijke engagementen, maar intussen keren landen als de Verenigde Staten en Australië op hun stappen terug. Voor velen voelt de klimaatopwarming stilaan aan als een wereldprobleem waar je als individu weinig vat op hebt. Om iedereen die deel wil vormen van de oplossing houvast te bieden, brengt Boussemaere het boek ‘Tien klimaatacties die werken’ uit: een shortlist die wetenschappelijk onderbouwd is en het verschil kan maken. Het gaat erom jezelf goed te informeren, je omgeving en de overheid te beïnvloeden, maar ook je persoonlijke uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Van “Isoleer, isoleer, isoleer” over “Kies de juiste elektriciteit” en “Beperk vliegreizen en compenseer” tot “Vermijd rund- en lamsvlees”: het maakt inzichtelijk door welke keuzes je het klimaat echt kunt helpen.
Weinig parate klimaatkennis
Als historicus graaft Pieter Boussemaere niet alleen in het verleden, hij blikt ook vooruit: “Mijn focus binnen de geschiedenis is prehistorie, dat betekent honderdduizenden tot miljoenen jaren teruggaan in de tijd. Zeker als je – zoals in mijn geval – het ontstaan van mens bestudeert, is de relatie met klimaat heel sterk. De stap van paleoklimatologie naar interesse voor de huidige klimaatverandering was voor mij dan ook niet zo groot.”
Het nieuwe boek is al het derde dat Boussemaere over de klimaatuitdaging schreef. Hij is een veelgevraagd spreker die bijna wekelijks klimaatlezingen geeft voor diverse groepen. Wat was de trigger om hier zo actief rond te gaan werken? Aan de basis ligt Boussemaeres praktijk als docent geschiedenis en klimaat aan Vives Hogeschool in Brugge. “Meer dan tien jaar geleden ben ik in mijn colleges geschiedenis meer de nadruk gaan leggen op klimaatverandering. Maar ik merkte al snel dat de studenten zelfs over basisaspecten zoals ijstijden weinig weten. Iets gelijkaardigs stelde ik vast wanneer ik dieper inging op de oorzaken van de huidige klimaatverandering.”
Die vaststelling mondde drie jaar geleden uit in een eerste boek met als toepasselijke titel ‘Eerste hulp bij klimaatverwarring’. Nauwelijks een jaar later publiceerde Boussemaere de opmerkelijke resultaten van een enquête waarin hij peilde naar de klimaatkennis van Vlaamse leerkrachten in opleiding. De titel, ‘De aarde warmt op door een gat in de lucht’, legde de vinger op de wonde: bijna drie vierde van de toekomstige leerkrachten koppelt de klimaatverandering verkeerdelijk aan de problematiek van de ozonlaag. “We gaan er vaak vanuit dat de basisinformatie over klimaatverandering voldoende is doorgedrongen. Maar dat is niet zo”, stelt Boussemaere.
Oplossingen tonen
“In diverse vakken van het secundair onderwijs – zelfs wiskunde en nederlands – komt klimaat wel eventjes aan bod, maar we onderwijzen het niet echt. Het resultaat is dat veel jongeren zich om de oren geslagen voelen met de problematiek, maar daarom nog niet veel bijleren over de oorzaken en oplossingen. Ze voelen zich telkens weer met het probleem geconfronteerd, en leggen dan maar de schuld bij ‘de maatschappij’ of de generatie van hun ouders. Wanneer ik de klimaatverandering introduceer in mijn colleges aan de hogeschool, merk ik dat een groot deel van de studenten zucht en reageert met: ‘Niet opnieuw…’. En dat terwijl ze er juist heel weinig over weten. Door de mechanismen te verduidelijken, maar vooral ook door oplossingen aan te bieden merk ik dat alvast een deel van de studenten na verloop van tijd bijdraait.”
Toch richt Boussemaere zich met zijn boek tot elke generatie. “Het boek is bedoeld om zoveel mogelijk mensen tips aan te reiken die uit het leven gegrepen zijn. Mensen denken vaak ‘Het is te laat, wij kunnen er toch niets aan doen, het probleem is té groot.’ Die houding moeten we doorbreken. De volgende tien jaar zijn cruciaal. Maar dan moet je de mensen een alternatief aanbieden dat meteen toepasbaar en haalbaar is. Ik probeer mensen erop te wijzen dat ze niet alleen voor zichzelf in actie moeten schieten voor het klimaat, maar ook voor hun kinderen en kleinkinderen. Hoe zullen zij op onze generatie terugkijken? Die vraag moeten we ons stellen.”
