“Steeds meer bedrijven kiezen voor een multimodale, duurzame logistiek”

Wat zijn jullie doelstellingen voor de West-Vlaamse logistieke en transportsector?

Alexander Demon, algemeen coördinator Transport & Logistiek bij de POM West-Vlaanderen: “Een groot deel van het transport door West-Vlaamse industriële bedrijven gebeurt via de Vlaamse snelwegen. Het resultaat: we staan met z’n allen steeds langer in de file, zeker in de richting van de zeehavens. Sinds 2016 geldt ook een kilometerheffing voor vrachtwagens op de Vlaamse (snel)wegen. Wij proberen industriële bedrijven te overtuigen om over te schakelen op een multimodale aanpak, waarbij ze hun transport spreiden over de weg, het water en de spoorwegen. Op die manier kunnen ze hun goederen optimaal ontsluiten richting de overzeese import- en exportmarkten.”

“Onze regio beschikt vandaag al over een goed uitgebouwd infrastructuurnetwerk om die ontsluiting mogelijk te maken. Die infrastructuur verder ontwikkelen en nog efficiënter inzetten: dat willen we met de POM West-Vlaanderen bereiken. Onze inspanningen zijn een succes: vanuit ons binnenvaartplatform in Wielsbeke alleen al vertrekt dagelijks een vrachtschip met vijftig containers richting de Antwerpse haven. Dat schip voert ook vijftig containers terug naar onze regio, waardoor elke dag honderd vrachtwagenritten worden uitgespaard. Op jaarbasis verschepen we in Wielsbeke 15.000 containers, goed voor 30.000 uitgespaarde vrachtwagenritten.”

Investeren jullie zelf ook in de verdere ontwikkeling van die infrastructuur?

“Jazeker. In 2014 hebben we bijvoorbeeld het binnenvaartplatform bij Wielsbeke overgenomen, dat eerst eigendom was van Katoen Natie. Op dat platform kunnen bedrijven hun goederen overslaan op binnenvaartschepen richting de havens van Zeebrugge en Antwerpen. Samen met De Vlaamse Waterweg willen we de site de komende tijd uitbreiden – van 1,8 naar een kleine 5 hectare – zodat er nog meer containers kunnen worden verwerkt. Ook in Roeselare zijn we, opnieuw samen met De Vlaamse Waterweg, een binnenvaartterminal aan het ontwerpen die in de loop van 2019 gebouwd zal worden. Dat platform willen we ook uitrusten met een waterstoftankstation voor vrachtwagens, vuilniswagens en zelfs schepen. We hopen de goedkeuring voor dat subsidieproject nog dit jaar rond te krijgen. Verder willen we binnenkort het spoorplatform van de LAR (Lauwe-Aalbeke-Rekkem),dat het zuiden van West-Vlaanderen met de haven van Antwerpen verbindt, ontsluiten voor grotere bloktreinen. Ook daar geldt immers: hoe groter de volumes, hoe lager de kosten – en hoe competitiever het spoortransport dus wordt ten opzichte van het wegtransport.”

Vrachten bundelen

Brengen die investeringen ook op? Is de West- Vlaamse industrie vandaag al meer bereid om in jullie multimodale verhaal te stappen?

“Enkele jaren geleden moesten we nog duwen en trekken om bedrijven richting de binnenvaart en spoorwegen te loodsen. Maar vandaag lijkt die koudwatervrees grotendeels verdwenen en verloopt de mental shift naar een multimodale aanpak steeds vlotter. Mede dankzij een aantal bedrijven die als first movers andere ondernemers hebben overtuigd om de overstap te maken. Al zit het momentum er vast ook voor iets tussen: de toenemende files, de kilometerheffing … Bedrijven zien zelf ook in dat hun transport wel moet evolueren.”

Hoe overtuigt de POM West-Vlaanderen bedrijven concreet om de multimodale shift te maken?

“Door businesscases te presenteren waarin de kosten van bijvoorbeeld het spoor met die van het wegtransport worden vergeleken. Daarnaast proberen we verschillende bedrijven ervan te overtuigen om hun volumes te bundelen, zodat het totale volume groot genoeg is om een binnenvaartschip of trein te vullen. Op die manier wordt transport via treinen en schepen immers pas echt een duurzaam logistiek alternatief. Zo hebben we onlangs een succesvol project op de rails gezet met enkele West-Vlaamse diepvriesproducenten. Vroeger vervoerden die elk apart hun containers richting de haven van Antwerpen via het wegtransport, maar vandaag bundelen we hun producten grotendeels via de binnenvaart vanuit Wielsbeke.”

Physical Internet

Wat met de infrastructuur voor de scheepvaart? Zetten jullie ook daar in op duurzame vernieuwing?

“Zeker, zo gaan we vanaf september stelselmatig de Watertruck+ inzetten om bedrijven in de Westhoek te ontsluiten voor de binnenvaart. De Watertruck+ bestaat uit een zogenoemde duwer en duwbak en is uitermate geschikt voor het transport op kleine bevaarbare waterwegen. De Westhoek telt verschillende van zulke kleine waterwegen, zoals de IJzer. Dat maakt van de Watertruck+ de ideale manier om de bedrijfsregio daar te verbinden met de binnenvaart richting de haven van Antwerpen.” “Dit najaar willen we ook onbemande, autonoom varende watertrucks uittesten op de IJzer. Daarvoor slaan we de handen in mekaar met De Vlaamse Waterweg en de KU Leuven, die een schaalmodel zal ontwikkelen dat via sensoren en geautomatiseerde systemen wordt getest op een traject op de IJzer. Talrijke kmo’s in de Westhoek krijgen zo ook aansluiting op waterwegen die vandaag onbevaarbaar zijn voor industriële doeleinden. Bovendien zijn onbemande vaartuigen door de lagere loonkost financieel aantrekkelijker voor bedrijven.”

Ziet u belangrijke digitale evoluties die de logistieke en transportsector verder kunnen verduurzamen?

“Onder de noemer physical internet proberen we de sector klaar te stomen voor de toekomst, door bedrijven aan te moedigen om hun logistieke informatiestromen zoveel mogelijk te digitaliseren. Veel vrachtdocumenten worden vandaag nog op papier doorgegeven, met een grotere foutenmarge tot gevolg. Daarom werken we in de haven van Zeebrugge samen met onder meer Havenbestuur Zeebrugge, Apzi, Voka, de KU Leuven en de UGent en de West-Vlaamse hogescholen Howest en VIVES aan een cocreatiehub rond digitalisering. Daar willen we logistieke bedrijven vertrouwd maken met best practices, nuttige apps – zoals de elektronische vrachtbrief van Pionira – en andere innovaties. We geloven immers sterk dat de verdere uitbouw van die digitalisering het duurzame karakter van de sector kan versterken. Veel bedrijven hebben vandaag vrachten met dezelfde bestemming, maar weten dat gewoonweg niet van mekaar. Door die vrachten digitaal transparant te maken, kunnen we ze makkelijker bundelen in grotere hoeveelheden. Dat zet dan weer de deur openen voor het transport via binnenvaart en spoor, als duurzamer alternatief voor het wegvervoer.”