OVAM haalt prestigieus duurzaamheidscongres naar Vlaanderen

De laatste jaren nestelt het circulaire denken zich steeds prominenter in de hoofden van Vlaamse wetenschappers, politici, bedrijfsleiders en ondernemers. Het besef groeit dat het verhaal van eindige grondstoffen afloopt ten voordele van een zuivere kringloopeconomie. Dat vergt een andere vorm van productdenken, waarbij de levensloop, het hergebruik, de deelmogelijkheden en de demonteerbaarheid vanaf de fabricage worden ingecalculeerd.

Wegen op besluitvorming

Goede voorbeelden dienen als inspiratie om de puntjes op de i van circulair te zetten. Met die insteek organiseren de OVAM en de Zwitserse ngo World Resources Forum (WRF) eind februari 2019 voor de twaalfde keer het gelijknamige WRF-congres, onder de noemer Closing Loops – Transitions at work. De lijst van gaststeden van de voorbije jaren oogt indrukwekkend: Davos, Nagoya, Sidney, Genève, de Costa Ricaanse hoofdstad San José, Arequipa in Peru … Waarom kwam Antwerpen voor 2019 als winnaar uit de bus?

Jan Verheyen, woordvoerder van de OVAM: “Als OVAM willen we in 2019 graag een van onze strategische doelen waarmaken door een groot internationaal congres te organiseren. Niet alleen voor ons eigen netwerk, om inspiratie en expertise te delen, maar ook om te kunnen wegen op de internationale besluitvorming rond circulaire economie en duurzaam materialenbeheer. Omdat we al heel lang in contact staan met het WRF en zijn voorloper Empa, dienden we in april 2017 onze kandidatuur in. Hun doelstellingen sluiten naadloos aan bij de onze. Samen willen we het in Antwerpen graag hebben over grondstoffen en materialenstromen, in het bijzonder in steden en havens. De keuze voor Antwerpen, een havenstad van wereldformaat, ligt dan ook voor de hand.”

Vlaams model op de kaart

Naast de OVAM nemen ook tal van andere Vlaamse partners een deel van de organisatie van het congres op zich. In de stuurgroep zetelen de stad Antwerpen, VITO (Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek), de VVSG (Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten), Vlaanderen Circulair en de KU Leuven. Het is de partners volgens Verheyen menens om hun circulaire kennis op het hoogste niveau te verzilveren. “Dit is een unieke kans om het Vlaamse model op de kaart te zetten via onze nauwe samenwerking tussen overheid, kennisinstellingen en private bedrijven. We hopen gespreid over vier dagen zevenhonderd à achthonderd bezoekers van over de hele wereld te mogen ontvangen, en zo zuurstof te geven aan het circulaire debat.” Maar de OVAM wil niet alleen Vlaamse experts en eigen voorbeelden aan bod laten komen. Het gevulde congresprogramma omvat tien thema’s (zie verder), die uitgewerkt worden in brede plenaire sessies met keynotespeakers, parallelle kleinere sessies en praktische workshops. “Na onze oproep voor workshopideeën kregen we maar liefst 72 voorstellen binnen. Dat toont duidelijk dat er met veel belangstelling naar dit congres wordt toegeleefd.”

Nieuwe inzichten

“De uiteindelijke thema’s kozen we vanwege hun collectieve belang”, vervolgt Verheyen. “Plasticrecyclage, land- en bodemgebruik, circulaire handelsmodellen en de economie van biogebaseerde materialen staan wereldwijd hoog op de agenda. Bij de selectie dienden ook de SDG’s als leidraad. Hoewel de circulaire economie en de afzonderlijke onderwerpen niet een-op-een overeenkomen met de duurzame ontwikkelingsdoelen, zijn al deze thema’s er wel sterk mee verweven. Dit congres staat dus ook in het teken van de Agenda 2030 en de SDG’s.”

In het programma vallen vooral twee thema’s op, omdat ze breder gaan dan de technische discussie over grondstoffen en materialen: de financiering van de circulaire transitie en duurzame levensstijlen. Verheyen: “Die aspecten zijn vandaag niet meer weg te denken uit het circulaire verhaal. Door het belang van een duurzame levensstijl te onderstrepen, leggen we de focus op het klimaat. Daarbij wordt vaak vergeten dat niet enkel energie een oplossing kan aanreiken, maar dat klimaatverandering ook een materialenvraagstuk is. Eindige grondstoffen uit de aarde blijven halen of die net hergebruiken, het maakt een enorm verschil voor het klimaat. Dat besef willen we graag meegeven in samenwerking met het UNEP, het milieuprogramma van de VN. Daarnaast worden ook de randvoorwaarden van de circulaire markt steeds belangrijker, omdat die economie steeds grotere proporties aanneemt. Dat drijft ons naar nieuwe marktinzichten en financieringsmodellen. Vandaar dat we ook dit financiële aspect meenemen.”

Op ieders maat

Het WRF-congres in februari mikt volgens Verheyen op iedereen die interesse of passie koestert voor de circulaire economie. “Tal van workshops zullen een specifiek publiek aantrekken, afhankelijk van hun invalshoek. Soms is die insteek academisch, soms werken we thema’s uit op beleidsniveau of op maat van bedrijven.” Nog op het WRF-programma: een eco-design challenge voor studenten. Samen met Recupel biedt de OVAM vijftien studenten uit de hele wereld de kans om tijdens een intensieve bootcamp drie dagen lang te werken aan oplossingen voor afval- en materialenbeheer. Bedrijven krijgen dan weer de mogelijkheid om hun ideeën en producten voor te stellen. “Je hoeft dus geen professional te zijn om op het congres iets op te steken, al is enige voorkennis wel nuttig. In het bijzonder hopen we veel lokale politici te kunnen verwelkomen: zij kunnen belangrijke trekkers zijn voor een circulaire economie en een nieuwe, duurzamere omgang met materialen”, besluit Verheyen.