De site van Janssen Pharmaceutica in Beerse stelt vierduizend mensen te werk en verbruikt het meeste energie van alle Johnson & Johnson-sites wereldwijd. Ondanks investeringen in energie-efficiëntie sinds de jaren 1990, laat de bedrijfssite nog altijd een energieverbruik van 1,9 petajoule per jaar optekenen. Dat hoge energieverbruik, dat voor elektriciteit het equivalent is van 38.000 gezinnen, wil het bedrijf zo duurzaam mogelijk invullen.
Focus op geothermie
Hartwin Leen, directeur Facilities Operations België bij Johnson & Johnson: “Toen de top van Johnson & Johnson besliste om tegen 2050 de CO2-uitstoot met 80 procent te reduceren én alle vestigingen wereldwijd op hernieuwbare energie te laten draaien, was dat een extra stimulans om op de Belgische sites een tandje bij te steken. Sinds 2010 zijn we erin geslaagd om onze uitstoot van CO2 opnieuw met 12 procent te doen zakken, ondanks de enorme groei van onze activiteiten. Dat gebeurde enerzijds via sensibilisatie en een cultuuromslag bij het personeel, anderzijds door onze processen en utilities verder te optimaliseren. Een verkennende studie van de opties om nog minder CO2 uit te stoten, wees al snel in de richting van aardwarmte.”
De Antwerpse Kempen leent zich prima tot geothermie. Dat aardwarmte deel zou uitmaken van het energieproject bij Janssen, was dan ook snel een uitgemaakte zaak. “Een haalbaarheidsstudie in 2013 toonde heel duidelijk de kansen aan. Daarop zijn we het project stapsgewijs beginnen uitwerken.”
Lage temperatuur
Vier jaar voorbereiding en kennisuitwisseling met internationale experts resulteerde in een vindingrijk warmetenetconcept, uniek in Vlaanderen maar ook in Europa een primeur. “Ons warmtenet wordt gevoed door geothermie en door restwarmte die afkomstig is van allerlei processen verspreid over de site. Uniek is verder dat we werken op drie verschillende temperatuurniveaus, waardoor alle verbruikers water kunnen afnemen op precies de temperatuur die ze nodig hebben. Vandaag nemen al onze verbruikers warm water af op een constante temperatuur van 185 °C. Door de temperatuur zo laag mogelijk te houden, is de energiebesparing maximaal. In het nieuwe systeem worden drie circuits – een op 90, een op 50 tot 70 en een op 30 °C – in cascade achter elkaar geschakeld. Op die manier wordt elke liter water twee keer benut en kan de temperatuur van het retourwater dat terug gaat naar de geothermiecentrale laag zijn. En hoe groter het temperatuurverschil tussen het grondwater en het retourwater, hoe hoger het ecologische en economische rendement.”
Het energiesysteem bij Janssen zal de gebouwen niet alleen verwarmen, maar ook koelen. Daartoe wordt een absorptiekoelmachine geïnstalleerd, een systeem dat koude genereert uit warmte door water te laten verdampen. “We hebben niet het hele jaar door alle warmte uit de ondergrond nodig. Door te werken met een absorptiekoeling kunnen we ook de koudevraag van het bedrijf voor een belangrijk deel hernieuwbaar invullen. Eens het hele systeem operationeel is, zal onze CO2-uitstoot op termijn met 30 procent dalen.”
