In 2016 berichtte Amnesty International voor het eerst over de wantoestanden in kleinschalige kobaltmijnen in het zuiden van Congo. Daar wordt kobalt vaak nog handmatig gedolven. Sturmes: “Armoede drijft zowel volwassenen als kinderen naar de mijnen, waar ze veel veiligheidsrisico’s nemen om toch maar geld in het laatje te brengen. Doordat kobalt zo’n waardevol materiaal is, liggen de lonen in die mijnen iets hoger dan het gemiddelde en lijkt dat werk aantrekkelijker.”
Eerlijke handel als missie
Kobalt is een zilverkleurig mineraal dat veel toepassingen kent, van elektronica tot zware industrie. Vooral de auto-industrie heeft steeds meer kobalt nodig voor de batterijen van elektrische wagens. “Kobalt is een belangrijke schakel in de transitie naar een groene toekomst”, aldus Sturmes. “Maar de ontginning moet duurzamer: werkkrachten uitbuiten is onaanvaardbaar.”
Met de steun van overheden, ontwikkelingsorganisaties en investeerders als Save the Children, Google en Tesla, heeft de FCA drie doelen voor ogen: verandering teweegbrengen door de kobalthandel in Congo in de richting van verantwoord gewonnen kobalt te sturen; de oorzaken van kinderarbeid en risicovolle werkomstandigheden systematisch aanpakken; en meewerken aan een eerlijke transitie naar een gediversifieerde en duurzame economie in de regio.
Mooie resultaten
Na drie jaar heeft de FCA al enkele successen geboekt. Een project waar Sturmes graag over vertelt, is de verdeling van beschermend materiaal voor arbeiders. “Vrouwen wassen ertsstenen in een rivier zodat de mineralen zuiverder zijn. Doen ze dat zonder beschermend materiaal, bijvoorbeeld blootsvoets, dan riskeren ze huiduitslag en infecties door zware metalen in het water. Daarom hebben we een soort leaseprogramma opgezet waarin deze vrouwen een maand lang 1 euro van hun dagloon afstaan in ruil voor een beschermend waadpak. Na die maand is het pak van hen. Ze hebben dan twee derde van de kosten betaald; de rest van de kosten neemt de FCA op zich. Daardoor is dit project op grote schaal uitrolbaar. In een eerste fase stapten al tweehonderd vrouwen in het project.”
Een ander project kwam tot stand in samenwerking met Save the Children. “We gaan in de mijnen op zoek naar kinderen die handmatig kobalt ontginnen. We steunen hen financieel tot hun zestiende, zodat ze weer naar school kunnen gaan. We volgen ook op of ze dat effectief doen. Bovendien geven we de jongeren toegang tot zorg en psychologische bijstand en begeleiden we hen bij de re-integratie in hun familie. Momenteel kunnen we zo al twintig kinderen helpen. We zijn volop fondsen aan het werven om nog meer kinderen te ondersteunen.”
Ook veiligheid speelt een belangrijke rol, aldus Sturmes: “Op de Kamilombe-site, waar negenduizend mijnwerkers werkzaam zijn, hebben we honderd safety captains opgeleid. Zij delen hun kennis en vaardigheden zodat hun team vakkundig aan de slag kan. Ook EHBO maakte deel uit van de opleiding.”
Een vierde project dat Sturmes graag uitlicht, zijn de zogenaamde spaargroepen. “In samenwerking met de lokale ngo Association for Action hebben we veertien spaargroepen opgestart. De leden sparen samen en komen wekelijks bij elkaar om plannen te maken. Bovendien krijgen ze opleidingen over sparen, boekhouden en ondernemen. Zo konden deelnemers schoolgeld betalen, huizen bouwen en enkele kleinschalige ondernemingen oprichten.”
